FİKRÎ MÜLKİYET HAKLARINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER

(1) Fikrî mülkiyet haklarına ilişkin sözleşmeler, tarafların seçtikleri hukuka tâbidir.

(2) Tarafların hukuk seçimi yapmamış olmaları hâlinde sözleşmeden doğan ilişkiye, fikrî mülkiyet hakkını veya onun kullanımını devreden tarafın sözleşmenin kuruluşu sırasındaki işyeri, bulunmadığı takdirde, mutad meskeni hukuku uygulanır. Ancak hâlin bütün şartlarına göre sözleşmeyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması hâlinde sözleşme bu hukuka tâbi olur.

(3) İşçinin, işi kapsamında ve işinin ifası sırasında meydana getirdiği fikrî ürünler üzerindeki fikrî mülkiyet haklarıyla ilgili işçi ve işveren arasındaki sözleşmelere, iş sözleşmesinin tâbi olduğu hukuk uygulanır.

Fikri haklara ilişkin sözleşmeler, bir fikri hakkın tümüyle devrine ilişkin sözleşmeler ile bir fikri hakkın kullanım hakkının devrine ilişkin sözleşmeler (lisans sözleşmeleri) olarak ikiye ayrılır. Uygulanacak hukuk bakımından bu iki türün birbirinden farkı bulunmamaktadır. Ancak karakteristik edimin tespiti bakımından doktrinde lisans sözleşmeleri öncelikle incelenmiş ve tespit edilen karakteristik edim borçlusu ile uygulanacak hukuk, fikri hakkın tümüyle devrine ilişkin sözleşmelere de uygulanmıştır.

Lisans sözleşmelerinin çeşitli tiplerde yapılması mümkündür. Bu sebeple tarafların birbirlerine karşı olan yükümlülükleri de bir o kadar farklı ve çeşitli olabilmektedir. Bu nedenle fikri haklara ilişkin sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun tespiti son derece güçtür.

Avusturya Devletler Özel Hukuku Kanunu fikri haklara ilişkin sözleşmelere uygulanacak hukuk konusunda ikili bir ayrıma giderek, fikri haklara ilişkin sözleşmenin tek bir ülkede geçerli olmak üzere akdedilmesi halinde fikri hakkın devredildiği yer hukukunu, birden fazla ülkede geçerli olmak üzere akdedilmesi halinde fikri hakkı devralan tarafın mutad meskeni hukukunu objektif bağlama kuralı olarak belirlemiştir.

İsviçre Devletler Özel Hukuku Kanunu ise objektif bağlama kuralı olarak fikri hakkı devredenin mutat meskeni hukukunu belirlemiştir.

Roma Sözleşmesi’nde ise fikri haklara ilişkin sözleşmelere uygulanacak hukuk ayrı bir madde ile düzenlenmemiştir. Bu nedenle Roma Sözleşmesi’nde yer alan, sözleşmelere uygulanacak hukuka ilişkin genel hüküm fikri haklara ilişkin sözleşmeler bakımından da uygulama alanı bulacaktır.

2675 sayılı Mülga MÖHUK’ta bütün sözleşmelerde olduğu gibi fikri haklara ilişkin sözleşmelere uygulanacak olan hukuk da 24.maddeye göre tespit edilmekteydi. Bu maddede yer alan objektif bağlama kuralına göre, karakteristik edim borçlusunun borcunu ifa ettiği yer hukuku uygulanacağından, hangi tarafın karakteristik edim borçlusu olduğunu tespit etmek konusunda oldukça zor bir tercih yapılması gerekiyordu. Lisansı devreden tarafın mı yoksa devralan tarafın mı ediminin karakteristik edim olduğu konusunda birbiriyle çarpışan iki görüşün ikisinin de dayanakları kendilerince yeterlidir. Bir tercih yapmak zorunlu olduğundan lisansı devreden tarafın ediminin karakteristik edim olduğunu kabul etmek gerekir.

5718 sayılı MÖHUK’un 28.maddesinde fikri mülkiyet haklarına ilişkin sözleşmelere uygulanacak hukuk ayrı bir madde ile düzenlenmiştir. Maddenin ilk fıkrasında taraflara serbestçe hukuk seçme imkanı tanınmıştır.

Tarafların hukuk seçiminde bulunmamaları halinde, fikri mülkiyet hakkına ilişkin sözleşmelerine karakteristik edim borçlusu olan fikri hakkı devreden tarafın, sözleşmenin kuruluşu sırasındaki işyeri hukuku, işyerinin bulunmaması halinde ise mutad meskeninin bulunduğu yer hukuku uygulanacaktır. Fikri hak ile onun yaratıcısı olarak kabul edilen hak sahibi ile arasındaki doğal bağ nedeniyle, fikri hakkı devrenen taraf karakteristik edim borçlusu olarak tespit edilmiştir.

28.maddenin ikinci fıkrasının son cümlesi ile objektif bağlama kuralı ile tespit edilen hukuka göre daha sıkı ilişkili bir hukuk bulunması halinde sözleşmeye bu hukukun uygulanması imkanını sağlayan bir istisna kuralı getirilmiştir.

28.maddenin son fıkrasına göre, işçinin işi kapsamında ve işinin ifası sırasında meydana getirdiği ürün üzerindeki fikri mülkiyet haklarıyla ilgili işveren ile yaptığı sözleşmeden doğan ihtilaflara uygulanacak hukuk, 27.maddeye göre iş sözleşmelerine uygulanacak olan hukuktur.