Gider pusulası nedir?

Vergi mükellefi olmayanlardan satın alınan ürün ve hizmetlerin belgelendirilmesi ve muhasebe sistemine kaydedilmesi için düzenlenen evraktır.

Aynı zamanda tüketicilere satılan ürünlerin iade alınması durumunda da gider pusulası düzenlenir.

Gider pusulası, fatura hükmündedir.

Kimler düzenler?

Gider pusulası, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 234. maddesinde şu şekilde açıklanmıştır:

Serbest meslek erbabının: vergiden muaf esnafa, yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar için düzenleyip işi yapana veya malı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir.

Hangi durumlarda düzenlenir?

• Vergi yükümlüsü olmayanlardan ürün ya da hizmet satın alındığı zaman gider pusulası düzenlenir.

• Tüketicilere satılan malların, tüketici tarafından iade edilmesi durumunda gider pusulası düzenlenir.

• Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden sabit kıymet satın alındığı zaman gider pusulası düzenlenir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, yayımladığı tebliğlerle gider pusulası kullanım alanının kapsamını genişletmiştir. Bu doğrultuda, vergiden muaf esnafla yapılan ticari işlemlerle birlikte son tüketicilerden alınan ürün ve hizmetler, iadeler, telif ödemeleri vs. gibi çok sayıda işlem için de gider pusulası kullanılmaktadır.

Nasıl düzenlenir?

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 225 Sıra No'lu VUK Genel Tebliği ile gider pusulasının şekil ve usulüne ilişkin düzenlemeleri açıklamıştır.

• Gider pusulaları, mükelleflerce matbaalara bastırılır ya da notere onaylattırılır.

• Gider pusulası iki nüsha şeklinde düzenlenir. İki nüsha düzenlenmeyen ve gider pusulasında yer alması gereken bilgilerin eksik yazılması durumunda gider pusulaları düzenlenmemiş kabul edilir.

• Gider pusulalarının bir nüshası işi yapana ya da ürünü satana verilir, diğer nüshası ise düzenleyen kişi tarafından muhafaza edilir.

• Mal veya hizmeti satın alan firmanın, gider pusulasını malı satana ya da işi yapana imzalatması gerekir.

• e-gider pusulası alınması da mümkündür. Bu durumda sadece karşı taraf imzası alınacaktır.

Olması gereken bilgiler nelerdir?

• İşi yaptıran ve yapanın ya da malı satan ile satın alan kişinin adı soyadı (tüzel kişi ise ünvanı) adresleri, varsa vergi dairesi ve hesap numarası

• İşin mahiyeti

• Malın cinsi

• Malın adedi

• Malın fiyatı, toplam tutarı

• Vergi oranı ve net tutarı

• Düzenleme tarihi

• Seri ve sıra numarası

Stopaj oranları nedir?

Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesine göre, vergiden muaf esnaftan ürün ve hizmet satın alındığı zaman yapılan ödemelerden stopaj kesilir.

Stopaj, kaynakta kesilen vergidir. Adına stopaj yapılan kişi daha sonra beyanname verirse, yapılan stopajı beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edebilir. Stopaj oranı ise farklılıklar gösterir.

• Şayet ürün ya da hizmet alınan kişi vergi mükellefi olmayıp esnaf muaflığından da faydalanmıyorsa, gerçek ve tüzel kişilerin ürünlerini iş akdi ile bağlı olmadan, bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle satıyorsa, ödenen komisyon, prim gibi ödemelerden %20 oranında stopaj uygulanır.

• Hurda mal alımlarında %2 stopaj uygulanır.

• Havlu, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her tür nakış işleri ve her tür turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek ve benzeri ürün fiyatları ya da ürünün imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden % 2 stopaj uygulanır

• Diğer mal alımları için %5 stopaj uygulanır.

• Diğer hizmet alımları yani yukarıda belirtilenler müstesna olmak üzere ürün ve hizmet değerinin ayrılamaması durumu da bu kapsamdadır, %10 stopaj uygulanır.

Ne zaman düzenlenir?

Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi (7) gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılır.

7338 sayılı Kanun'la neler değişti?

Gider Pusulası kalktı mı? Gider Pusulası kaldırıldı mı?

Vergi mükelleflerinin fatura ve benzeri belge veremeyenlerden aldıkları mal veya hizmetlerin gider pusulası ile belgelendirilmesi esası getirildi. Ayrıca bazı ödeme belgelerinin ve resmi yazıların gider pusulası yerine geçeceği hükme bağlandı.

7338 sayılı Kanun'un 23. maddesi ile VUK'un 234. maddesine aşağıdaki fıkralar eklenerek bazı değişiklikler yapıldı:

"Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler, bu Kanun kapsamındaki belgeleri düzenleme zorunluluğu bulunmayanlara yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar (gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden satın aldıkları mallar hariç) için işi yapana veya malı satana imza ettirecekleri gider pusulası düzenlerler. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulası, bu kişiler tarafından verilmiş fatura hükmündedir."

"Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılır."

İkinci fıkrada belirtilen bilgileri ihtiva etmeleri kaydıyla;

• Malın veya hizmetin bedelinin, 7 günlük süre süre içerisinde satıcıya; banka, yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları veya PTT aracılığıyla ödenmesi halinde, bu kurumlarca düzenlenen belgeler,

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında satın alınan malların gider pusulası düzenlemek zorunda olanlara iade edilmesinde, iade edilecek tutarların, banka, yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları veya PTT aracılığıyla düzenlenen belgeler,

• Belge düzenleme zorunluluğu bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının, tabi oldukları ilgili mevzuat dâhilinde, yaptıkları işler veya sattıkları mallar için düzenledikleri belgeler, gider pusulası yerine geçer.

Mevzuat

Gelir Vergisi Kanunu Madde 234 – Gider pusulası:

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler, bu Kanun kapsamındaki belgeleri düzenleme zorunluluğu bulunmayanlara yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar (gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden satın aldıkları mallar hariç) için işi yapana veya malı satana imza ettirecekleri gider pusulası düzenlerler. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulası, bu kişiler tarafından verilmiş fatura hükmündedir.

Gider pusulası, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlariyle soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva eder ve iki nüsha olarak tanzim ve bir nüshası işi yapana veya malı satana tevdi olunur.

Gider pusulaları, seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir.

Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılır.

İkinci fıkrada belirtilen bilgileri ihtiva etmeleri kaydıyla;

a) Malın veya hizmetin bedelinin, dördüncü fıkrada belirtilen süre dâhilinde satıcıya; 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan banka, 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları veya 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla ödenmesi halinde, bu kurumlarca düzenlenen belgeler,

b) 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında satın alınan malların gider pusulası düzenlemek zorunda olanlara iade edilmesinde, 6502 sayılı Kanun uyarınca iade edilecek tutarların, (a) bendinde yer alan kurumlar aracılığıyla iadesinde bu kurumlarca düzenlenen belgeler,

c) Bu Kanuna göre belge düzenleme zorunluluğu bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının, tabi oldukları ilgili mevzuat dâhilinde, yaptıkları işler veya sattıkları mallar için düzenledikleri belgeler,

gider pusulası yerine geçer.

Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.